Değer kaybı nedir sorusu, genellikle sahip oldukları araçlarla trafik kazasına karışan veya yaşanılan trafik kazası sebebiyle mağduriyet yaşayan kişiler tarafından sorulmakta ve araştırılmaktadır. Kısaca, kaza sonrası onarılan aracın değerinde meydana gelen düşüş, değer kaybı olarak adlandırılır.
Araç değer kaybı Yargıtay kararları incelendiğinde (Y17HD-K.2016/5661) ‘’değer kaybı zararı, aracın olay tarihindeki hasar değeriyle hasarı giderildikten sonra (tamir edilmiş hali ile) edeceği değer arasındaki farktan ibarettir.’’ şeklinde tarif edilmektedir. Aracın kaza sonrası çok iyi bir şekilde onarılmışı olması halinde bile kazalı araba olarak değerlendirilmesi sebebiyle değeri düşmüş olacağından, araç değer kaybı söz konusu olacaktır. Yani kaza sonrası araç tamamen onarılmış ve kazada oluşan hasar izleri yok edilmiş olsa bile, kaza tarihinden önceki rayiç bedeli ile kaza sonrası bedeli arasında araç sahibi aleyhine bir fark oluşur.
Araç Değer Kaybı Nasıl Hesaplanır? Nasıl Karşılanır?
Kazanın nasıl meyana geldiğine bağlı olarak değişkenlik gösterse de, trafik kazası sonucunda araçlar belli bir oranda değer kaybına uğrar. Değer kaybının miktarı belirlenirken,
- Aracın markası
- Aracın modeli
- Aracın kazanın meydana geldiği tarihteki yaşı
- Kaç kilometrede olduğu
- Kazanın nitelik ve niceliği gibi unsurlar göz önünde bulundurulur.
Bu unsurlar doğrultusunda kaza yapan aracın kaza öncesi yani; hasar görmemiş haliyle, kaza sonrası hasarının onarılması sonrasında serbest piyasadaki ikinci el fiyatları arasındaki fark tespit edilerek araç değer kaybı hesaplaması yapılır.
Herhangi bir sebebe ve koşula bağlı olarak meydana gelen trafik kazaları sonrası oluşan değer kayıplarının tazmin edilmesi yönünde izlenecek hukuki süreç Türk Ticaret Kanunu 1409 maddesinde belirlenmiştir. Buna göre araç değer kaybı tazminatı, kazaya karışan ve yapılan incelemede kusurlu görülen tarafın trafik sigortasından hem hasar ve zarar karşılanmakta, hem de mağdur tarafın aleyhine oluşan araç değer kaybı telafi edilmektedir.
Araç Değer Kaybı Tazminatı Başvurusu Nasıl Yapılır?
Araç değer kaybı başvurusu yapabilmek için temel iki temel unsurun oluşması gereklidir. Bunlardan birincisi, meydana gelen kaza sonrası araç değer kaybı tazminat başvurusu yapacak tarafın kazada %100 suçlu olmamasıdır. Başvuruda ikinci şart ise, kaza sonrası değer kaybı başvurusu yapılacak aracın kaza sırasında pert olmamasıdır. Geçmişte farklı kıstaslarla araç değer kaybı tazminat oranı 165.000 kilometreden düşük olmasına bağlı olarak belirlense de, günümüzde her yaş ve kilometredeki araçlar için değer kaybı başvurusu yapılabilmesinin önü açılmış bulunmaktadır.
Kaza sonrası kusursuz taraf değer kaybının belirlenerek tazmin edilebilmesini sağlamak adına araç değer kaybı ekspertiz raporu alarak kazada kusurlu olan taraf aleyhine dava açabilir. Bunun yanı sıra zarar gören taraf, Sigorta tahkim Kuruluna başvuru yaparak da zararının giderilmesi talebinde bulunabilir. Oluşan değer kaybının dava ile tazminini talep eden taraf açacağı dava sonrasında aracının değerinde meydana gelen değer kaybının yanı sıra dolaylı olarak gördüğü zararların tazmin edilmesini de talep edebilmektedir. Özellikle ticari amaçla trafiğe çıkmış bulunan araçların tamirat için serviste kaldığı süreler boyunca yaşanan kazanç kayıpları, onarım süresince yapılan işin devamı amacıyla kiralanan araç bedeli veya ulaşım için alternatif ulaşım araçlarına yapılan harcamalar da talep edilebilmektedir. Araç değer kaybı davası açarak oluşan zararın tazmininde bir başka husus da, kaza sırasında zarar gören ve kusurlu bulunmayan araçtaki parçaların daha önce meydana gelmiş bir kaza sonucu hasar görmemiş ve yenilemeden geçmemiş olmasıdır. Ayrıca aracın daha önce karıştığı bir trafik kazası sonrası herhangi bir hasar kaydının bulunmaması gerekir.